Bốn nếp thực hành trong Art of Hosting
Trên giá sách nhà tôi có quyển Mặn Béo Chua Nóng của Samin Nosrat. Cuốn sách đưa ra một lý thuyết đơn giản: nghệ thuật nấu ăn chỉ là xoay quanh bốn yếu tố cơ bản đó, hiểu được những yếu tố này thì tức khắc bạn sẽ thành một đầu bếp giỏi.
Ở nhà tôi không nấu ăn nhiều. Trong hơn 450 trang sách, tôi chỉ đánh dấu có một: thời gian luộc trứng lý tưởng (lòng đào mất 5 phút). Nhưng tôi rất thích cách Samin dậy mọi người nấu ăn bằng việc tập trung vào từng yếu tố một. Thực tập four-fold, hay bốn nếp, cũng tương tự vậy.
Tôi chưa đến cái Art of Hosting nào mà người ta không dậy thực tập này. Thường thì đây là một trong những thứ đầu tiên được chia sẻ với người tham gia. Cũng giống như ý tưởng của Samin, bộ tứ nếp đưa ra một khuôn khổ đơn giản để mọi người thực hành. Tập trung vào mỗi nếp này và bạn sẽ trở thành một người host. Đây là cách hiểu của tôi về thực tập này.
Nếp thứ nhất: host bản thân
Host bản thân là tạo điều kiện để phiên bản tốt nhất của tôi được hiện lên. Điều này có thể chỉ đơn giản là ăn uống điều độ; khi tôi đói thì cuộc nói chuyện quan trọng duy nhất là khi nào thì được đi ăn. Hoặc cũng có thể là nghỉ ngơi đầy đủ để tôi không ngủ gật giữa một cuộc nói chuyện.
Ngoài sức khỏe thể chất ra, host bản thân cũng là về sức khỏe tâm lý và tinh thần. Đó là việc nhận biết về những định kiến hay kích động mà tôi có, để tôi có thể lắng nghe với một tâm thế mở. Host bản thân cũng là bỏ đi những níu kéo để tôi có thể chấp nhận những gì cần phải xảy ra.
Về những cách cụ thể để host bản thân, mỗi người đều có thực hành cho riêng mình. Tôi đi leo núi để rèn luyện sức khỏe và xả stress. Và tôi có thực tập với cây thuốc để chiêm nghiệm và phát triển đời sống tâm linh. Đến với một cái AoH thì bạn sẽ có cơ hội học hỏi từ mọi người cách mà họ host bản thân.
Nếp thứ hai: làm người tham gia
Tôi nghĩ rằng thức ăn ngon là một động lực để mọi người trở thành đầu bếp. Tương tự vậy, khi tham gia một cuộc nói chuyện được host tử tế thì mọi người sẽ có động lực thực hành AoH. Vậy nên hồi thứ hai là về làm người tham gia.
Trong phần này tôi tập cách lắng nghe sâu và nói thật. Tôi cũng học khi nào nên nói và khi nào nên im lặng. Nghe thì có vẻ sến súa nhưng tôi cố nghe theo trái tim ở đây. Nếu tôi cảm thấy ngực như muốn nổ tung nếu không nói ra, thì đó là một dấu hiệu rằng điều tôi cần chia sẻ đến từ trái tim chứ không phải sự tự đại.
Vì nếp thực tập này mà AoH cũng được gọi là Nghệ thuật Tham gia với Tinh thần Lãnh đạo. Ở đây người tham gia không chỉ là khán giả thụ động mà còn có vai trò co-host, hay cùng dẫn dắt, cuộc nói chuyện. Tôi co-host bằng cách tin tưởng người host và tiến trình, kể cả nếu cuộc nói chuyện không đi theo ý muốn của mình. Tôi co-host bằng cách tôn trọng các chỉ dẫn và chỉ nói khi đến lượt. Và tôi co-host bằng cách hiện diện toàn tâm cho mọi người, cho người host, và cho chính tôi.
Nếp thứ ba: host mọi người
Là một người đầu bếp thì chắc nấu ăn cho người khác sẽ vui hơn là chỉ nấu cho mình. Nếp thực hành này cũng vậy, thực hành host mọi người.
Trong phần này là những phương pháp cụ thể, như thực tập Vòng tròn hay Open Space Technology, để dẫn dắt các cuộc nói chuyện. Trong phần này người host cũng cần chú ý đến những yếu tố vô hình như tâm thế của người tham gia, những quy tắc chung, hay trạng thái năng lượng của nhóm.
Đối với tôi, nếp thực hành này là để phục vụ mọi người. Ở đây tôi cố gắng hiểu nhu cầu của nhóm để đưa ra tiến trình và câu hỏi phù hợp. Và như bao người phục vụ khác, nếu tôi làm tốt nhiệm vụ của mình, thì mọi người có thể sẽ quên đi rằng tôi đang ở đó và thoải mái chuyện trò trong không gian tôi tạo nên.
Trong một chương trình AoH, nhóm host chính thường ở phía sau. Hầu hết các phần sẽ được host bởi chính người tham gia. Đây là không gian an toàn để học và thực hành.
Nếp thứ tư: cộng đồng thực hành
Chỗ đầu tiên mà Samin học nấu ăn là ở Chez Panisse — một quán ăn nổi tiếng ở San Francisco, nơi truyền cho cô lòng yêu nghề chỉ sau một bữa ăn. Ở đây cô tập, làm hỏng, rồi thử lại. Sau một thời gian dài thì cô mới tích lũy đủ kinh nghiệm để truyền lại cho người khác. Ở Chez Panisse cô tìm được cộng đồng thực hành của mình.
Tôi được biết đến AoH lần đầu tiên năm 2016 — đợt tập huấn đầu tiên ở Việt Nam. Ngay sau đó tôi không trở thành một người host luôn, cái mà tôi có được là một nhóm bạn cùng chia sẻ quan điểm, quy tắc, và thực hành. Cùng với họ tôi tiếp tục học hành, thử nghiệm, mắc lỗi. Cuối cùng thì tôi mới có đủ kinh nghiệm để bắt đầu đi host cho các tổ chức khác nhau.
Cộng đồng AoH ở Việt Nam vẫn còn trẻ, và nó đang phát triển. Tôi sẽ không ngồi viết bài này nếu không có anh Huân và chị Trang, những người khởi xướng cho đợt tập huấn năm nay. Và họ cũng sẽ không đưa ra lời kêu gọi nếu không thấy lòng mong muốn học hỏi của những người mới, và sự khát khao được đoàn tụ của những người cũ. Chúng tôi cũng rất may mắn vì có được tình yêu và sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế. Chúng tôi có những người steward (kiểu như bếp trưởng) từ nước ngoài đến đây để chia sẻ kinh nghiệm của họ. Đến với tập huấn là bạn sẽ gặp chúng tôi. Chúng là một nhóm kỳ quặc, thích cưới và thích ôm, và chúng tôi rất muốn gặp người mới.
Bốn nếp này là một thực hành, và giống việc tắm gội, nó cho hiệu quả cao nhất khi làm thường xuyên. May mắn là không phải chỉ người host mới thực tập được. Vì Nghệ thuật Hosting thực shaats chỉ là Nghệ thuật Sống — sống một cuộc đời mà tôi khỏe mạnh, được tham gia, được đóng góp, và được yêu quý. Nên xin mời bạn đến cùng chúng tôi nếu có thể. Và nếu không, tôi tin rằng sẽ còn nhiều cơ hội nữa trong tương lai gần